HASTA HAKLARI
İnsan, sadece insan olmasından dolayı doğuştan bazı
hakları kazanarak dünyaya adımını atmaktadır. Hak kavramı evrensel bir
kavramdır. Kısaca hak; ‘hukuk kurallarının kişilere tanıdığı yetki’
olarak tanımlanabilir.
İnsan hakları ilk kez 1215 yılında
İngiltere’de tanınmıştır. Resmi olarak 18. yüzyıl sonlarında Amerikan
Haklar Bildirgesi ve 1789 Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Evrensel
Bildirgesi yayımlanmıştır. Birleşmiş Milletlerin kurulmasıyla insan
hakları evrensel hale geldi. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
yayınlandı. Buna göre; herkesin özgür, onurlu, hakları bakımından eşit
oldukları belirtilmektedir.
İnsan haklarını kısaca; tüm insanların
her açıdan doğuştan eşit ve özgür olması diye tarif etmek mümkündür. Söz
konusu bu özgürlük, başkalarının haklarına saygılı olmak ve bu hakları
çiğnememe zorunluluğu ile dengelenmiştir. Çeşitli insan hakları
bulunmaktadır. Hasta hakları da temel insan haklarından birisidir.
1) Hizmetten genel olarak faydalanma:
Adalet
ve Hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlık hizmetlerinden faydalanma.
Irk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, felsefi inanç,ekonomik ve sosyal
durumları dikkate alınmadan hizmet alma hakkı vardır.
2) Bilgilendirme ve bilgi isteme:
Her
türlü sağlık hizmetinin ve imkanının neler olduğunu öğrenmeye ve sağlık
durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü veya yazılı isteme hakkı
vardır.
3) Sağlık kuruluşunu ve personelini, seçme ve değiştirme:
Sağlık
kuruluşunu seçmeye, değiştirmeye ve seçtiği sağlık tesisinde verilen
sağlık hizmetlerinden faydalanmaya, sağlık hizmeti verecek vermekte olan
tabiplerin ve diğer sağlık çalışanlarının kimliklerini, görev ve
unvanlarını öğrenmeye seçme ve değiştirmeye hakkı vardır.
4) Mahremiyet:
Gizliliğe uygun bir ortamda her türlü sağlık hizmeti almaya hakları vardır.
5) Reddetme, durdurma ve rıza:
Tedaviyi
reddetmeye, durdurulmasını istemeye, tıbbi müdahalelerde rızasının
alınmasına ve rıza çerçevesinde hizmetten faydalanmaya hakkı vardır.
6) Güvenlik :
Sağlık hizmetini güvenli bir ortamda almaya,
7) Dini vecibeleri yerine getirebilme :
Sağlık tesisinin imkanları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde, dini vecibelerini yerine getirmeye hakkı vardır.
8) İnsani değerlere saygı gösterilmesi, saygınlık görme ve rahatlık:
Saygı,
itina ve ihtimam gösterilerek, güler yüzlü, nazik, şefkatli bir
ortamda, her türlü hijyenik şartlar sağlanmış gürültülü ve rahatsız
edici bütün etkenler giderilmiş bir sağlık hizmeti almaya hakkı vardır.
9) Ziyaret ve refakatçi bulundurma:
Sağlık
tesislerince belirlenen usül ve esaslar çerçevesinde ziyaretçi kabul
etmeye ve mevzuatın ve sağlık tesisinin imkanları ölçüsünde ve hekimin
uygun görmesi halinde refakatçi bulundurmaya hakkı vardır
10) Müracaat, şikayet ve dava hakkı:
Haklarının ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü başvuru, şikayet ve dava hakkını kullanmaya hakkı vardır.