HASTA HAKLARI VE SORUMLULUKLARI
İnsan, sadece insan olmasından dolayı doğuştan bazı
hakları kazanarak dünyaya adımını atmaktadır. Hak kavramı evrensel bir
kavramdır. Kısaca hak; ‘hukuk kurallarının kişilere tanıdığı yetki’
olarak tanımlanabilir.
İnsan hakları ilk kez 1215 yılında
İngiltere’de tanınmıştır. Resmi olarak 18. yüzyıl sonlarında Amerikan
Haklar Bildirgesi ve 1789 Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Evrensel
Bildirgesi yayımlanmıştır. Birleşmiş Milletlerin kurulmasıyla insan
hakları evrensel hale geldi. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
yayınlandı. Buna göre; herkesin özgür, onurlu, hakları bakımından eşit
oldukları belirtilmektedir.
İnsan haklarını kısaca; tüm insanların
her açıdan doğuştan eşit ve özgür olması diye tarif etmek mümkündür. Söz
konusu bu özgürlük, başkalarının haklarına saygılı olmak ve bu hakları
çiğnememe zorunluluğu ile dengelenmiştir. Çeşitli insan hakları
bulunmaktadır. Hasta hakları da temel insan haklarından birisidir.
HASTA HAKLARI: Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları sebebiyle sahip bulundukları ve T.C. Anayasası, milletlerarası andlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklarını ifade eder.
1)Hizmetten Genel Olarak Faydalanma:
Hasta, adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlıklı yaşamanın teşvik edilmesine yönelik faaliyetler ve koruyucu sağlık hizmetleri de dahil olmak üzere, ırk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, felsefi inanç, ekonomik ve sosyal durumları dikkate alınmadan sağlık hizmetlerinden ihtiyaçlarına uygun olarak faydalanma hakkı vardır.
2) Bilgilendirme ve Bilgi İsteme:
Hasta, sağlık hizmetlerinden nasıl faydalanabileceği konusunda bilgi isteyebilir. Bu hak, hangi sağlık kuruluşundan hangi şartlara göre faydalanılabileceğini, sağlık kurum ve kuruluşları tarafından verilen her türlü hizmet ve imkanın neler olduğunu ve müracaat edilen kuruluşta verilen sağlık hizmetlerinden faydalanma usulünu sözlü ya da yazılı olarak öğrenme hakkı vardır.
3) Sağlık kuruluşunu ve personelini, seçme ve değiştirme:
Sağlık
kuruluşunu seçmeye, değiştirmeye ve seçtiği sağlık tesisinde verilen
sağlık hizmetlerinden faydalanmaya, sağlık hizmeti verecek vermekte olan
tabiplerin ve diğer sağlık çalışanlarının kimliklerini, görev ve
unvanlarını öğrenmeye seçme ve değiştirme hakkı vardır.
4)Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme
Sağlık kuruluşunun hizmet verme imkanlarının yetersiz veya sınırlı olması sebebiyle sağlık hizmeti talebi zamanında karşılanamayan hallerde, hastanın, öncelik hakkının tıbbi kriterlere dayalı ve objektif olarak belirlenmesini isteme hakkı vardır.
5) Mahremiyet:
Gizliliğe uygun bir ortamda her türlü sağlık hizmeti alma hakkı vardır.
6) Reddetme, durdurma ve rıza:
Tedaviyi
reddetmeye, durdurulmasını istemeye, tıbbi müdahalelerde rızasının
alınmasına ve rıza çerçevesinde hizmetten faydalanma hakkı vardır.
7) Güvenlik :
Herkesin, sağlık hizmetini güvenli bir ortamda almaya, sağlık kurum ve kuruluşlarında güvenlik içinde olmayı bekleme ve bunu isteme hakları vardır
8) Dini vecibeleri yerine getirebilme :
Sağlık tesisinin imkanları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde, dini vecibelerini yerine getirme hakkı vardır.
9) İnsani değerlere saygı gösterilmesi, saygınlık görme ve rahatlık:
Saygı,
itina ve ihtimam gösterilerek, güler yüzlü, nazik, şefkatli bir
ortamda, her türlü hijyenik şartlar sağlanmış gürültülü ve rahatsız
edici bütün etkenler giderilmiş bir sağlık hizmeti almaya hakkı vardır.
10) Ziyaret ve refakatçi bulundurma:
Sağlık
tesislerince belirlenen usül ve esaslar çerçevesinde ziyaretçi kabul
etmeye ve mevzuatın ve sağlık tesisinin imkanları ölçüsünde ve hekimin
uygun görmesi halinde refakatçi bulundurmaya hakkı vardır
11) Müracaat, şikayet ve dava hakkı:
Hastanın ve hasta yakınlarının, hasta haklarının ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü müracaat, şikâyet ve dava hakkını kullanma hakkı vardır.
HASTA SORUMLULUKLARI
1- Başvurulan sağlık kurum ve kuruluşunun kural ve uygulamalarına uygun davranarak teşhis ve tedavi ekibinin bir parçası olunduğu bilinciyle hareket etmek.
2- Yakınmaları, daha önce geçirilen hastalıkları, yapılan tedavileri ve tıbbi müdahaleleri, eğer varsa halen kullanılan ilaçları ve sağlıkla ilgili bilgileri mümkün olduğunca eksiksiz ve doğru olarak vermek.
3- Hekim tarafından belirlenen sürelerde kontrole gelmek ve tedavinin gidişatı hakkında geri bildirimlerde bulunmak.
4- Randevu tarih ve saatine uymak, değişiklik varsa sağlık kurumuna bildirmek.
5- İlgili mevzuata göre öncelik tanınan hastalar ile diğer hastaların haklarına saygı göstermek
6- Sağlık çalışanlarına karşı saygılı davranmak.